A

Je alleenstaande moeder die haar lichaam verkoopt aan mannen in het veld, bedelend rondtrekt door het land, constant armoede lijdt en tot slot je achterlaat bij een weduwe waarna je wordt opgevoed door een abt - het is niet niks wat de twee zoons van Beatrijs allemaal doormaken nog voor zij vijftien zijn. De schrijver van het verhaal laat ons in het ongewisse over de gevoelens van zowel moeder als zoons. Maar het verhaal geeft je een aantal impliciete aanwijzingen daarvoor. En waar de aanwijzingen ontbreken, komen jouw eigen fantasie en inlevingsvermogen aan bod.
Wat ga je doen? Je werkt de volgende fictieve situatie uit:
De twee zoons van Beatrijs zeuren hun 'pleegvader' de oren van het hoofd met hun steeds terugkerende vraag waar hun moeder is en wie hun vader is. Op een dag vertelt de abt over Beatrijs in het klooster. De twee zoons krijgen van hem de gelegenheid samen een brief te schrijven aan hun moeder, die hij zal bezorgen. Zo gezegd, zo gedaan. De brief komt bij Beatrijs en zij besluit haar zoons terug te schrijven. Beide brieven ga je schrijven. In de brief van de zoons komt in ieder geval de vraag aan de orde, waarom zij hen heeft achtergelaten bij de weduwe en waarom ze is teruggekeerd naar het klooster. Ook komt aan bod waarom hun vader haar in de steek heeft gelaten. Beatrijs beantwoordt deze vragen en geeft de jongens zeer zorgvuldig en uitgebreid inzicht in haar afwegingen voor haar handelen. Ook doet zij haar uiterste best om de vader zo sympathiek mogelijk af te schilderen, om de jongens te sparen. Dat lukt haar wonderwel. Naast deze verplichte ingrediënten mogen er uiteraard ook andere zaken in de brieven besproken worden. Zorg dat je brieven geloofwaardig zijn, zowel vanuit de zoons als vanuit Beatrijs.

B

1. Is je bij eerste lezing van het verhaal opgevallen dat het verhaal weinig zegt over een aantal belangrijke zaken, zoals de verlating van de kinderen? Indien je dit was opgevallen, wat vond je daarvan? Zijn er nog meer zaken te noemen waarover het boek weinig vertelt?
2. Lees de Literaire theorie. We kunnen vaststellen dat Beatrijs niet draait om de ontwikkeling van de personages. Wat zou je wel als kern van het verhaal willen bestempelen? Wat wil de schrijver van het verhaal ons duidelijk maken?

Literaire theorie

In een verhaal kunnen verschillende zaken centraal staan. Er zijn verhalen die volledig rusten op de ontwikkeling van de personages. Andere moeten het meer hebben van de plot, oftewel de verkorte weergave van het handelingsverloop. Weer andere zijn bijzonder vanwege het perspectief van waaruit het verhaal geschreven is. Ook kunnen verhalen rusten op het grondmotief (de formulering in een zin, waarbij je op een abstract niveau zegt welke visie in de tekst verwoord wordt). Of verhalen zijn opvallend vanwege de opbouw, de structuur. Of ze hebben zo'n bijzondere stijl (schrijfwijze), dat het eigenlijk niet meer uitmaakt waarover er geschreven wordt.
Zie ook: Joke van Balen e.a., Basisboek literatuur. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, 2009, p. 101-130.