A


Vraag 1


In hoeverre vinden jullie het belangrijk dat een schrijver zijn eigen persoonlijkheid en persoonlijke geschiedenis inzet in zijn werk? Bespreek de verschillende antwoorden en probeer het eens te worden. Kies uit:


Antwoord A


Totaal onbelangrijk. Het verhaal moet goed zijn en of de schrijver dat helemaal verzonnen heeft of put uit zijn eigen ervaringen doet er niet toe.


Antwoord B


Dat hangt ervan af. In de eerste plaats moet het verhaal goed zijn. Als een schrijver daarbij put uit zijn eigen leven, maakt dat een boek wel aantrekkelijker voor mij.


Antwoord C


Heel belangrijk. Iemand kan nog zulke goede boeken schrijven, maar als hij alles verzint, dan blijft het verhaal wat mij betreft toch 'bedacht', het raakt me dan niet echt, het blijft in de lucht hangen.


B


In de jaren '30 van de vorige eeuw bracht deze vraag de literaire gemoederen heftig in beweging. Deze discussie is bekend geworden als de 'vorm-of-vent-discussie' en speelde zich af in en rondom het literaire tijdschrift Forum. Gangmakers van de discussie waren de voormannen van het tijdschrift, Menno ter Braak en E. du Perron. Bestudeer bron 1 en beantwoord de volgende vragen.


Vraag 1


Beschrijf de standpunten van Forum.


Vraag 2


Wat wilde Forum veranderen?


C


Lees de onderstaande tekst. Het is een fragment uit de recensie die Elsbeth Etty schreef over Knielen op een bed violen.


'Met Jan Siebelink, een literaire persoonlijkheid die het boek schreef dat hij móest schrijven, is de vent teruggekeerd in de Nederlandse literatuur. Knielen op een bed violen is een bolwerk tegen trivialisering en 'talpaïsering'. *)

[...] Jan Siebelinks Knielen op een bed violen, een autobiografische roman over een zware jeugd en een moeilijke vader, verscheen in januari en werd door recensenten vrijwel unaniem als grote literatuur herkend. Voor de verkoop van een roman is dat niet doorslaggevend. De populistische mode wil, dat het grote publiek verafschuwt wat de als elitair beschouwde literaire kritiek waardeert, en vice versa. Toch zijn van het ruim vierhonderd pagina's tellende Knielen op een bed violen in een jaar 165.000 exemplaren verkocht.

De verklaring dat dit succes te danken is aan de AKO Literatuurprijs en daaraan verbonden publiciteit is ontoereikend. Er zijn zoveel romans waaraan prijzen zijn toegekend die media-aandacht opleveren. Vrijwel geen daarvan beleefde 24 drukken. Geholpen heeft de prijs wel. Kort na de uitreiking ervan stond Knielen op een bed violen twee weken als eerste Nederlandstalige literaire roman op nummer één van de de top-60 van best verkochte boeken.

Jan Siebelink, die in 1975 debuteerde en sindsdien dertig boeken publiceerde, heeft in één klap de status van publiekslieveling verworven. Dagelijks rijdt hij in een door uitgeverij De Bezige Bij beschikbaar gestelde auto met chauffeur stad en land af om lezingen te geven over zijn boek. Mensen staan voor hem in de rij, willen hem aanraken. Niet omdat hij een prijs heeft gewonnen, niet omdat ze hem kennen van tv, maar omdat uit zijn boek een persoonlijkheid naar voren treedt die ze willen leren kennen. In de literaire discussies van de jaren dertig van de vorige eeuw pleitten Menno ter Braak en Eddy du Perron van het tijdschrift Forum voor een keuze voor de 'vent' boven de vorm. In Knielen op een bed violen is het format verslagen door 'de vent'. Een persoonlijkheid die met zijn autobiografische roman over zijn godsdienstwaanzinnige vader het boek schreef dat hij moest schrijven. En de lezer identificeert zich met een menselijk lot.'

[Bron: Elsbeth Etty, 'Weerzien met domineesland', in: NRC Handelsblad, 30 december 2005] 

*) Talpa was een televisiezender van John de Mol. Inmiddels is Talpa opgegaan in RTL.


Vraag 1


Ter Braak en Du Perron stelden de 'vent' tegenover de 'vorm'. Wat is volgens Etty de tegenhanger van de 'vent'? Leg uit wat zij daar volgens jullie mee bedoelt.


Vraag 2


Etty neemt in dit fragment duidelijk stelling ten behoeve van de 'vent' in de literatuur. Zijn jullie het met haar eens? Licht jullie antwoord toe.


Vraag 3


Kijk nog eens naar jullie antwoord op de vragen onder A. Zijn jullie van mening veranderd? Leg dan uit hoe dat komt.