Mariken van Nieumeghen: Opdracht

Opdracht niveau 5 | Vergelijking

Als je iets moeilijks gaat doen, een belangrijke wedstrijd spelen, een leuke klasgenoot meevragen naar een feest, een lastige toets maken, heb je misschien ook manieren om je daarbij te helpen. Een gelukspoppetje, een lievelingsnummer op je iPod, een knipoog van je beste vriendin, of een zak chips naast je op je bureau - allemaal manieren om je erdoor te slepen. Vroeger was dat niet anders. Wat wel verschilde was de manier waarop men zich gesteund voelde. Zo was de middeleeuwse man of vrouw heel erg gelovig - er was zelfs geen leven voorstelbaar zonder de bijbel en het geloof. Daarbij nam Maria een speciale plek in. Maria stond namelijk voor de gewone mens van vlees en bloed en tegelijk had zij iets goddelijks over zich, omdat ze de moeder van Jezus was. Daarmee was ze erg geschikt om te dienen als een soort bemiddelaar tussen de wereld, de gewone mensen enerzijds, en de hemel waar zich God en Jezus bevonden anderzijds. Maria was het ideale gelukspoppetje voor de middeleeuwse mens die hulp nodig had. Als je haar trouw bleef, dan was er een mogelijkheid dat zij een goed woordje voor je deed in de hemel, ondanks je zonden.

Titel Mariken van Nieumeghen
Niveau boek niveau 4
Opdracht niveau 5 | Vergelijking
Studielast 3 uur
Werkvorm individueel of tweetal
Focus vergelijking
Je leert twee literaire werken vergelijken.
Gemaakt door Judith de Lang
Bron 1 kb.nl | 'Beatrijs: moderne vertaling door Willem Wilmink'
(Literaire)theorie 'Motieven en symbolen', in: Joke van Balen e.a., Basisboek Literatuur, Groningen: Uitgeverij klein Uil, 2009, p. 113-118.

In deze opdracht ga je de rol die Maria speelt in twee Middelnederlandse verhalen met elkaar vergelijken.
Vraag aan je docent of je het verhaal van Beatrijs ook op je lijst mag zetten. Er zijn veel overeenkomsten tussen Beatrijs en Mariken te ontdekken. Zo is Beatrijs net als Mariken een vrouw die zich ertoe laat verleiden haar leven als eerzame vrouw op te geven en een aantal jaar in zonde te leven, voordat ze berouw krijgt en terugkeert. Beiden leggen de biecht af en beide vrouwen wordt hun zondige leven vergeven. In deze opdracht ga je de rollen die Maria in beide verhalen speelt vergelijken. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen?


A

Lees bron 1. Het is een hertaling van Beatrijs in modern Nederlands. Let in het bijzonder op de rol die Maria daarin speelt. Maak voor jezelf aantekenigen.


B

Schrijf een verhandeling van minimaal 800 woorden over de rol van Maria in beide verhalen. Besteed daarin aandacht aan de volgende punten:

  • In welk verhaal speelt Maria een actieve rol, in welk een passieve? Toon de actieve rol aan aan de hand van voorbeelden en doe ditzelfde voor de passieve rol.
  • Welke consequenties hebben deze rollen voor het verhaal?
  • In het verhaal met de actieve rol is Maria fysiek aanwezig. Waarom is dit nodig voor het verloop van het verhaal?
  • Waarom is het voor het andere verhaal niet nodig dat Maria fysiek aanwezig is? Maakt die fysieke of niet-fysieke aanwezigheid uit voor de steun die beide vrouwen ontvangen van Maria? Leg dit uit en geef een voorbeeld uit beide verhalen.
  • Maria staat symbool voor hulp van bovenaf. Maar er zijn ook weer andere symbolen die verwijzen naar (de aanwezigheid van) Maria. Lees de Litaraire theorie. Zoek op internet op welke symbolen gekoppeld worden aan Maria en leg uit waarom dit gebeurt (geef bijvoorbeeld aan dat Maria gezien wordt als zuiver en dat het symbool X staat voor zuiverheid). Maak een uitgebreide lijst. Ga na of deze symbolen een rol spelen in de twee verhalen. Geef de versregels aan waar deze symbolen aan de orde zijn en waarom de schrijver deze symbolen (die iedere middeleeuwer ogenblikkelijk herkende!) hier in het verhaal gebruikt, volgens jou.
  • Bedenk tot slot een passende titel voor je verhandeling.