A


Op 12 september 2001 zette de Volkskrant onderstaande kop boven een lang artikel over het belangrijkste nieuws van dat moment:

W.F. Hermans had toch gelijk

Wat was het belangrijkste nieuws van die dag?


B

Hermans had een visie op het leven die volgens hem de enig juiste was. Kort samengevat bestaat die visie uit de volgende elementen:

1. De aard van de werkelijkheid is chaos.
2. De mens kan niet in chaos leven.
3. Om de chaos te bedwingen creëert de mens orde (vaak onbewust).
4. Deze orde is dus per definitie een schijnorde (zie 1). Hermans noemt het een waansysteem.Alles wat de mens houvast geeft (liefde, rechtspraak, familie, onderwijs, economie, wetenschap, vriendschap, etc.) is een waansysteem, en staat dus niet vast.
5. De mens dient 1 t/m 5 te beseffen.

Je gaat nu onderzoeken of Nooit meer slapen een typische Hermans-roman is. Bekijk of de elementen van Hermans' visie op het leven terug te vinden zijn in het verhaal.
Hieronder zie je acht gebeurtenissen/elementen uit Nooit meer slapen. Welk element past bij welk onderdeel van de visie? Zorg ervoor dat bij bij elk onderdeel van Hermans' visie minimaal drie elementen uit de roman staan.

Alfred heeft een luxe kompas meegenomen / Alfred krijgt de hem beloofde luchtfoto's in eerste instantie niet / de luchtfoto's brengen Alfred uiteindelijk niet dichter bij zijn doel / Alfreds zus is streng gelovig / Alfreds vader is verongelukt / Arne gebruikt met opzet een bijna kapot fototoestel / Nummedal en Alfred communiceren maar moeilijk, ook al gebruiken ze twee talen (Engels en Duits) / Arnes tekeningen zijn mooier dan zijn foto's


C


De Japanse schrijver Haruki Murakami formuleert in zijn roman Kafka op het strand (2003) ook een visie op het leven. In dit boek loopt de vijftienjarige Kafka Tamura weg van huis. Hij krijgt raad van een geheimzinnige vriend, die hem onder andere het volgende vertelt:

'Soms heeft het noodlot veel weg van een lokale zandstorm die almaar van richting verandert. Je doet een stap opzij om hem te ontwijken. Maar dan gaat de zandstorm ook opzij, in dezelfde richting als jij. Je gaat dus nog eens opzij - en de zandstorm ook, weer in dezelfde richting als jij. En dat herhaalt zich keer op keer, als een danse macabre met de Dood voor de dageraad. Die zandstorm is namelijk niet zomaar even uit de verte aan komen waaien. Nee, die zandstorm ben jij. Iets binnen in jezelf. Het enige wat je kunt doen is eraan toegeven: stap recht die storm in, dek je ogen en oren goed af, zodat er geen zand in komt, en baan je er voetje voor voetje een weg dwars doorheen. Misschien is daar zon, maan noch richting; misschien bestaat er zelfs geen normaal soort tijd. Er is alleen zand, hemelhoog opwervelend zand, wit als verpulverd gebeente. Probeer je zo'n zandstorm voor te stellen […] En je zult je erdoorheen banen, door die loeiende, metafysische, abstracte zandstorm. Dat spreekt vanzelf. Maar vergis je niet: hij mag dan metafysisch en abstract zijn, maar hij snijdt door vlees als duizend vlijmscherpe scheermessen. Talloze mensen zullen er hun bloed in vergieten - jij ook. Heet, rood bloed. Je zult dat bloed in je handen opvangen. Jouw bloed, en het bloed van al die anderen.
En wanneer de storm is uitgewoed, begrijp je zelf niet goed hoe je erin bent geslaagd om erdoorheen te lopen zonder je leven er bij in te schieten. Je weet niet eens zeker of hij wel echt is gaan liggen. Een ding staat echter vast: wanneer je eruit komt, ben je niet dezelfde meer als toen je erin stapte. Want dat is de betekenis van de zandstorm.'

Maak de volgende zin af:
Ik vind Murakami's wereldbeeld heel anders dan / gedeeltelijk hetzelfde als / helemaal hetzelfde als het wereldbeeld van Hermans, want …


D


Vraag 1


Denk je dat Alfred zich herkend zou hebben in het verhaal over de zandstorm? Licht je antwoord toe.


Vraag 2


Kijk nog eens terug naar je antwoord bij A. Beantwoord nu de volgende twee vragen:
a. Waarom zette de Volkskrant deze kop boven het artikel?
b. Had boven hetzelfde artikel ook 'Murakami heeft gelijk' kunnen staan, denk je? Licht beide antwoorden toe.


Vraag 3


Welk wereldbeeld spreekt jou meer aan: dat van Hermans of dat van Murakami? Licht je antwoord toe.