Deze opdracht gaat over Blokken, Knorrende beesten en Bint.

'Wat heeft de schrijver met dit boek willen zeggen?' Stelt jouw leraar Nederlands die vraag ook wel eens? Wat vind jij eigenlijk van zo'n vraag?
Het is een vraag die gevreesd is onder leerlingen, omdat uit hun antwoord zal moeten blijken of zij tot de ingewijden behoren aan wie het grote geheim ('de bedoeling van het boek') is geopenbaard. Doordringen tot de kern van een boek is echter geen hocuspocus, maar een kwestie van aandachtig lezen en de aanwijzingen in het boek interpreteren. Hoe meer ervaring je daarmee opdoet, hoe meer je ontdekt en hoe beter je raad weet met wat je leest.

A

Bij Blokken, Knorrende beesten en Bint wordt het de lezer niet makkelijk gemaakt. Heeft Bordewijk een 'boodschap' met die boekjes? Welke dan? In deze opdracht gaan we dit stap voor stap uitzoeken.

Vraag 1


In Blokken uiten enkele personages hun kritiek op de Staat: de dissident in het hoofdstuk 'De lezing' en de groep-A. Maar waar staat de - alwetende - verteller eigenlijk? Is hij neutraal of kiest hij partij, en voor welke kant dan? Noteer je bevindingen in maximaal 250 woorden.

Vraag 2


Bordewijk heeft Blokken opgedragen aan Albert Einstein en Sergej Eisenstein. De eerste ontwierp de relativiteitstheorie, de tweede maakte de wereldberoemde film Pantserkruiser Potemkin (1925). Zoek uit wat de betekenis van deze twee mannen is geweest, en waarom
Bordewijk hen in 1931 als 'meesters der verschrikking' bestempelt. Wat kunnen we uiteindelijk uit de opdracht van Blokken aan deze twee mannen afleiden?

Vraag 3


Een recensent vatte wat hij zag als Bordewijks 'boodschap' in Blokken kort samen: 'Bordewijk maakt een angstwekkende waslijst van wat allemaal zou kunnen gebeuren. Een pleidooi voor het individu, zonder dat er gepleit wordt.' Ben je het eens met de uitspraken van deze recensent? Formuleer je antwoord in maximaal 150 woorden.

B

'De klemtoon van de discussie rond Bint ligt al sinds het verschijnen van de roman op de vraag of deze als pleitbezorging voor het daarin beschreven systeem of juist als een kritiek op het systeem moet worden gelezen.' Met deze zin opent Ralf Grüttemeier zijn artikel (zie bron 1) over de mogelijke 'bedoeling' van Bint.

Vraag 1


Lees het hele artikel en vat de hoofdlijn samen in maximaal 300 woorden.

Vraag 2

Bestudeer de Literaire theorie over de verschillende soorten argumenten die recensenten gebruiken om een literaire tekst te beoordelen. Een van de genoemde argumenten (p. 185) heeft betrekking op de auteursintentie, een begrip dat je ook bij Grüttemeier bent tegengekomen. Is het volgens jou zinvol om Bint te beoordelen met een intentioneel argument? Licht je antwoord duidelijk toe.

C

Als je nu terugkijkt op jouw leeservaring met Blokken, Knorrende beesten en Bint en alles overweegt wat je bij deze opdracht te weten bent gekomen, ben je dan klaar voor een gedachtewisseling (bijvoorbeeld met je leraar Nederlands) over 'de bedoeling van dit boek'?

(Literaire)theorie

'Argumenten in recensies', in: Joke van Balen e.a., Basisboek literatuur. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, 2009, p. 183-188.