Let op: Deze opdracht is alleen te maken wanneer je de film The lord of the rings hebt gezien of het boek In de ban van de ring van J.R.R. Tolkien hebt gelezen.

A

Mulisch zegt in zijn boek, dat Eichmann hem veranderd heeft (pagina 206). Op de eerste pagina van het boek, de inleiding, wijst hij ons al op die mogelijkheid, wanneer hij meldt, dat aan het einde van de ervaring iemand anders staat dan aan het begin, voor een deel ook met andere gedachten (pagina 5). Dat is tamelijk ongewoon, dat je je openstelt voor een massamoordenaar.

Vraag 1

Op welke veranderingen doelt Mulisch? Vind je dit geloofwaardig?

Vraag 2

Stel je voor dat jij in aanraking zou komen met mensen die misdadig zijn. Zou je je kunnen voorstellen dat ze je veranderen - op een andere manier dan jou in hun macht krijgen?

B

In het boek en de bijbehorende film The Lord of the rings komen goede en slechte personages voor. Frodo, de Ringdrager, is de verpersoonlijking van het goede en Sauron is het absolute kwaad. Maar er is een personage dat van beide iets heeft, dat herkenbaar is voor Frodo en tegelijk streeft naar het in bezit krijgen van de ring en de daarbij behorende almacht. Dat is Sméagol, oftewel Gollum. Hij verpersoonlijkt het relatieve kwaad.

Vraag 1

Op welke manier valt Gollum te vergelijken met het beeld van Eichmann dat Mulisch schetst?

Vraag 2

Op welke manier is Eichmann herkenbaar voor Mulisch? En waar is hij de onherkenbare?

Vraag 3

Welke rol speelt Gollum voor de opdracht die Frodo moet volbrengen? En welke rol speelt de persoon van Eichmann voor Mulisch' eigen zoektocht?

Vraag 4

Wat vind je van Mulisch' poging om Eichmann als mens te blijven zien en als verpersoonlijking van datgene waar wij als mensen toe in staat zijn?

Vraag 5

Er zijn lezers die vinden dat Mulisch met zijn poging Eichmann als mens te beschouwen het absolute kwaad waar Eichmann voor staat aantast. Wat vind je van deze kritiek?

Vraag 6

Je zou Gollum als slachtoffer en als dader kunnen beschouwen. Op welke manier vind je dat we vandaag de dag naar oorlogsmisdadigers als Eichmann en daders in het algemeen moeten kijken? Betrek bij je antwoord de discussie over het herdenken op 4 mei van daders uit de Tweede Wereldoorlog. Gebruik bij je verhaal bron 1. Je beschouwing hierover van minstens 400 woorden giet je in de vorm van een ingezonden brief.