Bij de verschijning in 2004 van de biografie van Eichmann, geschreven door de Britse historicus David Cesarani en bij de uitgebreide studie van Bettina Stangneth, Eichmann in Argentinië, leefde de discussie over Eichmann weer op. De discussie spitste zich vooral toe op de vraag, of Mulisch en Arendt zich destijds niet hadden laten misleiden door Eichmann. Immers, het feit dat zij Eichmann opvoerden als een sukkel (de woorden van Chris van der Heijden in een artikel uit De Groene Amsterdammer van 8 februari 2013) moet dankzij de inspanningen van Cesarani en Stangneth beschouwd worden als een grote misvatting. Een dergelijk beeld van Eichmann verhult dat hij 'een uiterst ijdele, berekenende, ambitieuze en onvermurwbare nazi was die zijn denkbeelden geen moment opgaf maar op het goede moment in staat was de onnozelaar te spelen en daarmee de halve wereld een loer draaide' (ibid.).
Ook de ondertitel van een artikel van Michel Krielaars uit NRC Handelsblad maakt duidelijk dat we het al die tijd bij het verkeerde eind hadden: 'De ijverige ambtenaar ontmaskerd. Tapes bewijzen het: Adolf Eichmann was en bleef een rabiate antisemiet.' (9 november 2012).
Interessant is de vooronderstelling dat Arendt en Mulisch en met hen nog anderen destijds een verkeerd beeld neerzetten van Eichmann. In deze opdracht ga je onderzoeken of deze vooronderstelling klopt. Dit doe je aan de hand van de volgende vragen en met behulp van de artikelen die je vindt onder bronnen.

A

Vraag 1

In de recensies wordt een beeld geschetst dat Mulisch (en Arendt) destijds van Eichmann hebben gekregen en doorgegeven in hun publicaties. Welk beeld is dit, volgens de recensenten?

Vraag 2

Hoe verhoudt zich dit beeld tot het beeld dat jij hebt gekregen na het lezen van het boek? Onderbouw je stelling met voorbeelden en citaten.

Vraag 3

Is het beeld van Eichmann zoals Mulisch dat neerzet en het beeld van Eichmann volgens Stangneth/Cesarani op een of andere wijze verenigbaar? Waarom wel/niet?

B

Uiteindelijk zijn drie posities mogelijk:

1. Je bent het eens met de hedendaagse kritiek op Mulisch en Arendt en je onderschrijft de argumenten die door de recensenten gehanteerd worden.
2. Je bent het niet eens met de kritiek en je vindt dat de recensenten gebruik maken van de stromanredenering (zie Literaire theorie voor stromanredenering).
3. Je vindt dat beide partijen in min of meerdere mate gelijk hebben. Bij deze positie heb je wel iets uit te leggen; immers: tertium non datur, ofwel: logisch gezien kun je alleen voor of tegen zijn; bij een tussenpositie ben je uitleg verschuldigd.

Je onderzoekt het onderwerp en uiteraard onderbouw je je positie. Je uiteindelijke verslag daarvan vindt zijn neerslag in een ingezonden brief naar een van de media die over deze kwestie hebben gepubliceerd. Overleg met je docent of je je brief daadwerkelijk zult opsturen.

Nota bene: er zijn meer publicaties verschenen naar aanleiding van de boeken van Cesarani en Stangneth en de heruitgave van De zaak 40/61 dan de hier genoemde, maar lang niet alle publicaties zijn online beschikbaar. Wanneer je echter naar een openbare bibliotheek gaat of naar de krantenbank in je eigen mediatheek, zul je meer materiaal tot je beschikking hebben. Je kunt ook overwegen om dit complexe onderwerp verder uit te diepen in je profielwerkstuk.

(Literaire)theorie

Stroman - Iemand die gebruik maakt van deze drogreden hoort een standpunt van iemand anders aan, vertekent het en boort het vervolgens de grond in.