Gijsbreght van Aemstel: Opdracht
Opdracht niveau 4 | Interpretatie van inhoud en functie
| Titel | Gysbreght van Aemstel |
|---|---|
| Niveau boek | 5 |
| Opdracht | niveau 4 | Interpretatie van inhoud en functie |
| Studielast | 3 uur |
| Werkvorm | drietal |
| Focus | interpretatie van inhoud en functie |
| Je leert | herkennen welke doelen Vondel nastreefde met zijn drama. |
| Gemaakt door | Gosse Koolstra |
A
Lees de teksten onder Literatuurgeschiedenis.
Ontwerp gezamenlijk een beknopte samenvatting van een actuele film (maximaal 100 woorden) over een drama dat zich in Amsterdam of in je eigen woonplaats afspeelt. Met die film streven jullie de volgende doelen na:
a. versterking van een gevoel van eenheid op basis van een gezamenlijk verleden
b. solidariteit met elkaar op grond van gezamenlijk doorstaan leed
c. het opwekken van een gezamenlijke moraal
d. trots op wat de stad was en wat die zal worden (profetie / toekomstbeeld)
B
Noteer in het schema hieronder op welke wijze Vondel de genoemde doelen nastreefde.Noteer in de kolom geslaagd / niet geslaagd jullie oordeel over de kwaliteit van het middel.Geef bij 'niet geslaagd' een alternatief voor de vormgeving hiervan in Gysbreght.
schema
| Doel | Middel | Geslaagd / niet geslaagd |
|---|---|---|
| versterking Amsterdamse identiteit door 'gezamenlijke geschiedenis' | aanval door plattelanders in 1300 | |
| beschrijving van de onschuld van onze held Gysbreght | ||
| eenheidsgevoel door het besef van samen doorstaan leed | beschrijving van moord, brandstichting en verkrachting van onschuldige burgers | |
| enz. |
Literatuurgeschiedenis
De elite in de vroege zeventiende eeuw was zich bewust van de taak die ze had in het eenwordingsproces van de jonge Republiek. Dat blijkt uit discussies die zich voordeden in de Muiderkring (waarin ook vrouwen al een belangrijke rol speelden), dat blijkt uit correspondentie tussen mensen als Hooft, Huygens, Vondel, Barlaeus, De Groot. Het blijkt ook uit de geëngageerde reacties van Vondel op (politieke en religieuze) ontwikkelingen en gebeurtenissen in zijn tijd. Hooft en Vondel leken steeds op zoek naar ideale voorbeelden op het gebied van moreel, religieus en politiek leiderschap. Ze zochten deze in klassieke voorbeelden en in ideale tijdgenoten zoals stadhouder Frederik Hendrik of de Duitse vorst Frederik de Grote. Zonder te moraliseren gingen ze morele inhouden niet uit de weg.
'De ideale dichter van die tijd (d.w.z. de eerste helft van de zeventiende eeuw) verbindt technische superioriteit, stoelend op de voorschriften van de klassieke retorica en poëtica, met eruditie en hoog moreel gehalte, en gebruikt zijn talenten ten dienste van de gemeenschap. […] Waarschijnlijk heeft geen andere zeventiende-eeuwse auteur deze hoge taak zo serieus genomen als Vondel.'
'Daarmee kwamen drie belangrijke elementen van Vondels werk bijeen: de liefde voor zijn stad, de bewondering voor de Oudheid en de religieuze bezieling.'
'Zijn Gysbreght van Aemstel combineerde op briljante wijze een thema uit de geschiedenis van de stad met een imitatio van de Aeneis van Vergilius en het christelijke motief van de kerstnacht.'
(Dit zijn drie citaten van E.K. Grootes uit zijn essay 'De ontwikkeling van Vondels dichterschap', in: Nederlandse literatuur, een geschiedenis, Amsterdam 1994.)
