Moenie kyk nie: Opdracht

Opdracht niveau 6 | Thema en motieven

Titel Moenie kyk nie
Niveau boek niveau 5
Opdracht niveau 6 | Autobiografische roman
Studielast 3 uur
Werkvorm individueel
Focus thema en motieven
Je leert uitgaande van gezaghebbende bronnen de voornaamste motieven en thema’s van een roman interpreteren.
Gemaakt door Gosse Koolstra
Bron 1 dbnl.org | Ischa Meijer interviewt Henk van Woerden
Bron 2 nrc.nl | over Van Woerdens biografie, geschreven door Toef Jaeger

A

Vraag 1

Kijken – landschap – apartheid – de vader als slecht mens, dit zijn zo enkele van de motieven die Van Woerden noemt in een interview met Ischa Meijer. Lees hiervoor bron 1. Noteer andere motieven die je van belang vindt en die niet in dit rijtje staan.


Vraag 2

Noteer nu van al die motieven, stuk voor stuk, wat Van Woerden daarover zegt in het interview en vervolgens hoe hij die heeft geplaatst in Moenie kyk nie.


Vraag 3

Lees nu bron 2. Welke van de hierboven genoemde motieven komen ook in deze bron naar voren? Noteer of ze op dezelfde of op en andere manier worden belicht dan in het interview met Van Woerden.


Vraag 4

Als er verschillen zijn: waaraan zou dat kunnen liggen?


B

Vraag 1

Toef Jaeger (zie bron 2) besteedt tamelijk veel aandacht aan het vader-zoonmotief in Van Woerdens werk. In welke mate is dat motief naar jouw mening van belang in Moenie kyk nie? Geef daarvoor argumenten.


Vraag 2

Nu zijn er twee zonen in Moenie kyk nie die een rol spelen in de verhouding tot hun vader: Hans en de hoofdpersoon. 

      a. Beschrijf de verschillen in hun verhouding tot de vaderfiguur. 
      b. Welke gevolgen heeft dat voor ieder van hen?


Vraag 3

'In brieven van Jopie aan haar moeder en in schoolrapporten komt Henk naar voren als een verantwoordelijke, ernstige en zorgzame jongen. Op het oog heel anders dan vader Joop, een wat labiele klusjesman die zich ontwikkelt tot amateurfotograaf en zich nauwelijks om zijn gezin bekommert, ook niet wanneer zijn vrouw steeds vaker ziek is.' (bron 2) Op gezag van de auteur zelf zien we in de hoofdpersoon de jonge Henk van Woerden. Op welke manier uit hij die zorgzaamheid tegenover zijn broer Hans?


Vraag 4

Kijk nog eens naar je antwoorden bij B2. Wijst de hoofdpersoon de houding van Hans af? Waaruit blijkt dat? Betrek bij je antwoord ook de literair-technische manier waarop het eind van Hans wordt beschreven.


C

Lees wat de Zuid-Afrikaanse auteur Breyten Breytenbach na Van Woerdens overlijden schreef over hem; zie onder Literatuurgeschiedenis. Hij spreekt onder andere van 'ruthless honesty'. Waaruit vind jij die blijken in Moenie kyk nie? Je mag autobiografische gegevens gebruiken.


D

Probeer nu zelf in vijftig woorden een hoofdthema (of enkele thema’s) te noemen van Moenie kyk nie. Je betrekt daarin gegevens uit de vorige opdrachten.

 


Literatuurgeschiedenis

'Looking back now over the tragically foreshortened life of Henk van Woerden, one is astounded by the meteoric speed and brightness of his trajectory as an artist, a photographer and a writer. He moved between disciplines of creation and from genre to genre - always with the same nearly ruthless honesty, sympathy and intelligence, and with playfulness as well - to the fullness of his talents and the complexity of heart and mind encapsulated in Ultramarine. Henk van Woerden was a child of this terrible and beautiful earth we inhabit, and from nowhere. We looked at the burning light of his profoundly compassionate creativity, knowing that it will bring deeper worlds to our attention through word and through image. His absence is a darkness in the eye.'
Breyten Breytenbach (bron: thesusijnagency)