Terug naar Oegstgeest: Opdracht
Opdracht niveau 4 | Leidmotieven
Een geweldige hoeveelheid dieren bevolkt het verhaal Terug naar Oegstgeest. Er is veel over te doen geweest, want zo aardig gaat die dierenvriend Jan lang niet altijd om met dieren. Misschien had jij daar zo nu en dan best moeite mee.
Maar een verteller doet meer dan de werkelijkheid weergeven of zijn herinnering aan een werkelijkheid in het verleden weergeven. Hij kan ook betekenissen uitdrukken met leidmotieven. Een leidmotief is een element dat door herhaling in film of verhaal een symbolische betekenis krijgt, betekenis op een diepere laag. In dit verhaal is 'dier' een belangrijk leidmotief.
Tip: heb je het boek op een e-reader staan, dan kun je snel zoeken naar waar een dier voorkomt. Wees creatief met je zoektermen!
| Titel | Terug naar Oegstgeest |
|---|---|
| Niveau boek | niveau 5 |
| Opdracht | niveau 4 | Leidmotieven |
| Studielast | 3 uur |
| Werkvorm | tweetal |
| Focus | leidmotieven |
| Je leert | hoe leidmotieven de interpretatie en betekenis van een verhaal kunnen ondersteunen. |
| Gemaakt door | Gosse Koolstra |
| Bron 1 | Jan Wolkers, 'Terug naar Oegstgeest'. Amsterdam: Meulenhoff, 26e of latere druk, p. 265. Voor als je deze bron niet kunt vinden, volgt hier een samenvatting: "Jan Wolkers krijgt hier het citaat voorgelegd waarin staat dat het doden van dieren door hem eerst een daad van genade was, maar ontaardde in een orgie van bloed en wreedheid. Het doden was zinloos geworden en 'zinloosheid heeft geen grens'. Wolkers geeft aan dat hij heel veel van dieren hield en dat hij in volslagen verwarring geraakte toen hij zo'n witte rat waarvan hij hield, in dat laboratorium lag met opengesneden buik. In die verwarring ging hij dieren martelen om echt te voelen dat je dieren niet zo clean, Eichmann-achtig kunt opensnijden. Hij vindt het zelf schokkend zoals hij het heeft beschreven, maar wilde het toch beslist zo doen om zichzelf niet te sparen en om niets te verbloemen. 'Je kan niet zeggen dat ik mezelf gespaard heb, ooit.'" |
A [individueel]
Vraag 1
Beschrijf wat jij 'hebt' met dieren.
Vraag 2
Heb je wel eens iets met dieren gedaan waarvoor je je nu schaamt?
Vraag 3
Zo ja, begrijp je nu waarom je dat deed? Breng dat onder woorden.
Zo nee, ken je mensen die dingen met dieren deden die jij afschuwelijk vond? Beschrijf wat ze deden.
Vraag 4
Wat deed jij toen (niet)?
Vraag 5
Wat is jouw opvatting over de bijzondere verhouding tussen mensen en dieren?
B [samen]
Lees zo nodig nog eens de Literaire theorie en beantwoord daarna de volgende vragen.
Vraag 1
Vul de onderstaande tabel in. Verdeel de dieren die jullie tegekomen in het boek en analyseer ieder je eigen deel, waarna je elkaars werk bespreekt en de tabel verder invult.
Vraag 2
Welke betekenis hebben dieren in het algemeen in Terug naar Oegstgeest? Gebruik maximaal 30 woorden.
Vraag 3
In welke - complexe - verhouding tot dieren staat de hoofdpersoon Jan? Gebruik maximaal 50 woorden.
Vraag 4
Lees bron 1. Geef individueel antwoord op de vraag welke interpretatie Wolkers geeft aan het gedrag van de jongen (p. 158-163).
Vraag 5
Welk oordeel heb jij over deze interpretatie? Als jij een andere interpretatie hebt, geef die dan weer (circa 50 woorden).
| Dier | Situatie (beknopt) | Relatie tot Jan (beknopt typeren) | Betekenis in het verhaal |
|---|---|---|---|
| Reiger | Jan probeert jonge reiger te redden; het dier ontsnapt door parachutejas in flarden te pikken. | Jan is bekommerd om reiger, wil hem redden. | De reiger bevrijdt zich van de jas die Jan over hem heen gegooid heeft; is dit de bevrijding van de dode broer? Misschien: Jan kan nu alles loslaten. |
(Literaire)theorie
'Motieven en symbolen', in: Joke van Balen e.a., Basisboek literatuur. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, 2009, p. 113-114.
