Wormmaan: Opdracht

Opdracht niveau 6 | Klimaat

Voor deze opdracht moet je, behalve Wormmaan, nog een tweede klimaat-roman hebben gelezen (zie hieronder).

De bron bij deze opdracht is een recensie die je op LiteRom kunt vinden. Voor het gebruik van LiteRom geldt: je moet lid zijn van de plaatselijke bibliotheek; dan kun je inloggen met je bibliotheekaccount. 

Titel Wormmaan
Niveau boek niveau 6
Opdracht niveau 6 | Klimaat
Studielast 3 à 4 uur (excl. het lezen van het tweede boek)
Werkvorm Individueel
Focus Ideeën over het klimaat in literatuur
Je leert onderzoeken op wat voor verschillende manieren auteurs over klimaat schrijven.
Gemaakt door Dietske van den Berg-Geerlings
Bron Bron 1 (LiteRom)

Voor deze opdracht moet je, behalve Wormmaan, ook een van de volgende werken hebben gelezen:

  • Klifi (Adriaan van Dis)
  • Het tegenovergestelde van een mens (Lieke Marsman)
  • Dit verdronken land (Renske Jonkman)
  • Massastrandingen (Moya De Feijter)
  • 2050 (Peter Verhelst)
  • Weerwater (Renate Dorrestein)
  • Vissen redden (Annelies Verbeke) 
  • Het vogelhuis of Zee nu (Eva Meijer)
  • Tussentijds (Peter Zantingh)

A

  1. Ben jij veel met het klimaat bezig? Waarom wel/niet? En zo ja: op wat voor manier?
  2. Heb jij boeken gelezen of andere kunstvormen die (deels) over het klimaat gaan? Zo ja, welke spreken je wel/niet aan, en waarom?


B

Lees voor deze opdracht bron 1.
Volgens The Oxford Dictionary is ‘cli-fi’: ‘A genre of fiction that deals with the impact of climate change, on the pattern of sci-fi.’ Nu zijn er in het Nederlandse taalgebied niet heel veel literaire werken die zich expliciet als klimaatfictie presenteren, maar er zijn toch wel redelijk wat boeken die op een of andere manier klimaatproblematiek aan de orde stellen. Er is inmiddels binnen de literatuurwetenschap een studie, ‘Ecocriticism’, die de relatie tussen literatuur en het klimaat bestudeert. Deze tak van literatuurwetenschap stelt diverse vragen rondom literatuur en klimaat. Een aantal van die vragen ga jij nu beantwoorden met betrekking tot Wormmaan en het andere door jou gelezen boek. Benoem daarbij ook steeds overeenkomsten en verschillen tussen de boeken. Je mag bij de uitwerking van deze opdracht ook gebruik maken van informatie uit bron 1.  

  1. Welke rol speelt de fysische omgeving in beide boeken?
  2. De geoloog Alexei Pavlov introduceerde de term ‘Antropoceen’. Deze term heeft door ecoloog Eugene F. Stoermer en chemicus Paul Crutzen tachtig jaar later meer bekendheid gekregen. Mensen zouden volgens deze wetenschappers door hun handelen wezenlijke veranderingen hebben aangebracht in de atmosfeer, lithosfeer, biosfeer en oceanen, waardoor het Holoceen is overgegaan in het Antropoceen. In hoeverre komt de invloed van de mens op deze fysische omgeving in beide boeken naar voren?
  3. Wat is de houding van de personages of het lyrisch ik ten opzichte van de natuur?
  4. In Wormmaan zou je Elkes wens om de erwt weer te verwilderen, kunnen zien als een verlangen naar een evenwichtiger omgang met de aarde waarin deze niet zo uitgeput raakt. Welke metaforen kom je nog meer tegen in Wormmaan en je andere boek, die te maken hebben met de mens en het klimaat? Welke betekenis kun je aan die metaforen geven? Noem er tenminste twee. 
  5. Geef uit beide boeken een citaat waaruit een klimaatopvatting blijkt.
  6. Welke ethische dilemma’s kom je tegen? 
  7. Geef aan welk van de twee boeken zich het meest bezighoudt met het klimaat. Leg je antwoord uit. 


C

Schrijf een betoog of beschouwing van ongeveer 600 woorden over de rol van literatuur in het maatschappelijke debat over het klimaat, met als hoofdvraag: in hoeverre kan literatuur een bijdrage leveren aan het maatschappelijke debat over het klimaat? Je mag het slot van bron 1 als uitgangspunt nemen. Gebruik in je stuk informatie uit je antwoorden op de vragen bij B.