A

1. Lees jij wel eens boeken waarin elementen voorkomen die in werkelijkheid niet kunnen? Zo ja, geef eens voorbeelden.
2. Wat vind jij van zulke elementen? Leg je antwoord uit. 

B

Op de achterflap van Wormmaan staat een typering van het boek: ‘Een surrealistische zoektocht naar oorsprong, identiteit en betekenis’. In deze opdracht ga je op zoek naar de surrealistische elementen in dit werk. 

De grondlegger van het surrealisme was de Franse auteur André Breton, die in zijn surrealistisch manifest pleitte voor het inschakelen van het onderbewuste bij het maken van kunst, waardoor de logica en de rede worden uitgeschakeld en er een ‘boven-realisme’ ontstaat. Bij de surrealisten wordt de gewone werkelijkheid gemengd met associaties, dromen en niet-logische gedachten die opkomen uit het onderbewustzijn. Vaak worden die zo exact uitgebeeld of beschreven, dat er een vreemde combinatie ontstaat van realistische en juist geheimzinnige, fantastische voorstellingen. Zoek maar eens naar afbeeldingen van kunstwerken van Salvador Dali of Frida Kahlo. Surrealistische werken kunnen controversieel en schokkend zijn. Meestal zijn ze bedoeld om mensen buiten de grenzen te trekken waarbinnen ze zich comfortabel voelen, en conflictsituaties te scheppen. Zo kan de lezer nieuwe verbanden leggen en zijn kijk op de werkelijkheid verbreden. Ook worden er metaforen gebruikt die de lezer dwingen interpretaties te geven waarbij hij zijn eigen onderbewuste moet verkennen.  

1. Welke surrealistische kenmerken, die hierboven beschreven zijn, kom je tegen in Wormmaan?
2. Herlees de passages aan het einde van de roman waarin Elke letterlijk ondergronds gaat. Maak een rijtje van vijf realistische elementen tegenover een rijtje van vijf surrealistische elementen.
3. Welke betekenis kun je geven aan de surrealistische elementen in het licht van wat de achterflap beschrijft als de ‘zoektocht naar oorsprong, identiteit en betekenis’? Loop alle bij vraag 2 genoemde surrealistische elementen langs en probeer ze met elkaar te verbinden. 

C

1. Zoek op internet een ander surrealistisch kunstwerk of een surrealistische tekst en leg dit/deze naast Wormmaan: welke overeenkomsten en verschillen zie je? 
2. Schrijf in een korte beschouwing van ongeveer 300 woorden hoe de surrealistische elementen van beide werken de kijk van de lezer/kijker op de werkelijkheid kunnen verbreden. Moet je daarvoor inderdaad je eigen onderbewustzijn verkennen?