Citroeninkt
Lezen voor de lijst
Dit is het verhaal van Talar, die als meisje van vier met haar zwangere moeder Sepideh is weggevlucht uit Teheran. Via een AZC belanden ze in het dorp Moerkapelle, waar ze een gewoon leven kunnen gaan leiden. Inmiddels is ook haar broertje Cesar geboren, en vader Arash voegt zich later ook bij het gezin. Maar wat is dat eigenlijk: ‘een gewoon leven’? Talar merkt in heel veel dingen dat ‘gewoon’ helemaal niet vanzelf spreekt – en dat blijft ook zo als ze ouder wordt.
Thuis is er veel ruzie tussen haar ouders, die allebei getraumatiseerd zijn door wat ze in Iran en op hun vlucht hebben meegemaakt. Talar doet haar uiterste best om thuis de zon te laten schijnen, ook al moet ze zichzelf daarvoor wegcijferen. ‘Gelukkig heb ik geleerd om van binnen te schreeuwen en van buiten te glimlachen.’ Maar hoelang kun je dat zo volhouden?
Lees alvast een paar bladzijden
Dyslectisch? Lees dit boek bij Passend Lezen als gesproken boek.
Meer informatie over Passend Lezen.
Leesaanwijzingen
Dit boek is gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van de schrijfster, die als kind van vier met haar zwangere moeder uit Iran wegvluchtte en uiteindelijk in het Zuid-Hollandse dorp Moerkapelle terechtkwam. Het boek gaat allereerst over wat zij vanaf dat moment in Nederland heeft meegemaakt; het bijzondere is dat je dat allemaal door de ogen van het opgroeiende kind (en later het pubermeisje) ziet. Daarnaast wordt het verhaal van haar ouders verteld: hoe die daarvóór in Iran hebben geleefd en welke trauma’s zij daar hebben opgelopen.
Het verhaal is soms best heftig, maar er komen ook veel scherpe, originele én geestige gedachten en observaties voorbij. Er zitten drie tijdlagen in het boek, maar doordat er een jaartal boven vrijwel elk hoofdstuk staat, hoef je geen al te lastige puzzel te leggen. De proloog roept allerlei vragen op, maar als je doorleest komen alle antwoorden vanzelf. Handig: achter in het boek staat een korte verklarende woordenlijst.
Om over na te denken
Heb jij als kind ooit met citroeninkt geëxperimenteerd? Of een ander geheimschrift?
Weet jij iets van Iran ten tijde van de sjah en, daarna, van ayatollah Khomeini? En weet je hoe de situatie nu is in dat land?
Ken jij persoonlijk iemand die uit een ander land gevlucht is? Kun je daar ‘gewoon’ mee omgaan?
Eerste zin in het boek: ‘Wie zijn land noodgedwongen verlaat, verliest een deel van zichzelf.’ Begrijp jij wat daarmee bedoeld wordt? Denk je dat het klopt?
Veel kinderen die de ruzies van hun ouders meemaken, bijvoorbeeld bij een vechtscheiding, denken dat zij zelf de oorzaak zijn en voelen zich schuldig – eigenlijk altijd ten onrechte. Herken jij dat?
Als ouders getraumatiseerd zijn, heeft dat natuurlijk effect op hun kinderen. Zou het zelfs zo kunnen zijn dat de kinderen de (onverwerkte) trauma’s van hun ouders voor hen moeten verwerken?
Prijzen
- Bekroond met de Opzij Literatuurprijs 2023
- Genomineerd voor de Bronzen Uil 2023
Gesprekje met de schrijfster
trailer film ‘Lieve buren’ (3LAB)
Wat anderen van dit boek vonden
'Citroeninkt is makkelijk te lezen, er komen geen moeilijke woorden in voor. De schrijver is ook niet bang om grove woorden te gebruiken. Dit maakt het lezen van het boek veel leuker. In het boek komen 2 soorten verhalen voor: het verhaal van de hoofdpersoon en in het verleden het verhaal van de ouders van de hoofdpersoon. Dit maakt het boek nog mooier. (…) Het boek is bijzonder want het gaat om een leven dat echt is. Het gaat om echte gebeurtenissen die indruk hebben gemaakt en het is niet zomaar een verzonnen verhaal.'
Jayson, 4HAVO, op: scholieren.com
'Citroeninkt is een boek dat een kijkje geeft in het leven van een gezin dat op de vlucht is. Het opent onze ogen en zorgt voor meer begrip. Maral Noshad Sharifi hanteert een meeslepende schrijfstijl die levendige beelden oproept. Het boek heeft een goed tempo, verveelt nooit en de personages zijn goed beschreven. (…) Het biedt een fascinerend inzicht in hoe een gezin gedwongen wordt om een nieuw leven op te bouwen in een compleet vreemd land. Het boek belicht ook de verschillende ervaringen van zowel kinderen als volwassenen die ontheemd zijn, en werpt een licht op hedendaagse problemen, zoals racisme en discriminatie. Het gaat ook over het verlangen naar het verleden, spijtgevoelens en het constante gevoel van verlies dat ontstaat wanneer je gedwongen wordt om je huis en thuis achter te laten.'
Samir en Nisrine, 4HAVO, op: scholieren.com
'Prachtig boek vanuit het perspectief van een kind met ouders die getraumatiseerd vertrokken zijn uit Iran. Schrijnend ook het vijandige gedrag van Nederlanders dat door Talar terecht ook helemaal niet begrepen wordt. Helaas weten we uit het nieuws dat het welkom in Nederland vaak verre van warm is. Pijnlijk om te lezen wat dat met mensen doet ... en dat maakt dit boek extra urgent.'
Marike, op: goodreads.com
Over de auteur
Maral Noshad Sharifi (Teheran, 1989) is journalist, schrijver en documentairemaker. Ze studeerde politicologie in Leiden en journalistiek in New York. Ze werkte voor NRC Handelsblad, en is nu correspondent in de Verenigde Staten voor de Volkskrant. In 2016 maakte ze over haar aankomst in Nederland de documentairefilm Lieve Buren (VPRO, 3LAB). In haar debuutroman Citroeninkt vertelt ze dat verhaal opnieuw.
Op deze site vind je informatie over de auteur: Maral Noshad Sharifi
Na dit boek verder op Lezen voor de lijst
-
Rein van der Wiel
-
Ish Ait Hamou
Hoe ik talent voor het leven kreeg
Rodaan Al Galidi
-
Edward van de Vendel
-
Naima el Bezaz
-
Sholeh Rezazadeh
-
Murat Isik
-
Forugh Karimi