Vraag 1


Ga allebei ergens zitten waar je rustig kunt schrijven, maar blijf wel in dezelfde ruimte. Schrijf nu de komende vijf minuten zo exact mogelijk op wat er om je heen gebeurt en/of wat je om je heen ziet/hoort. Praat en/of overleg zelf niet. Gebruik een stopwatch/telefoon of horloge om de tijd in de gaten te houden.


Vraag 2


Wat jullie nu allebei hebben geschreven is een ooggetuigenverslag van de afgelopen vijf minuten. Lees elkaars verslag en beantwoord de volgende vragen:
a. Welke zaken komen in beide verslagen voor?
b. Welke zaken komen maar in één van de verslagen voor?
c. Hoe vaak komt het woordje 'ik' voor in beide verslagen?


Vraag 3


In feite is Nooit meer slapen ook een ooggetuigenverslag. Probeer uit te leggen waarom dat zo is.


Vraag 4


Herlees nu hoofdstuk 37 in Nooit meer slapen. In tabel 1 zien jullie zes kenmerken van ooggetuigenverslagen staan. Vergelijk nu twee ooggetuigenverslagen: jullie eigen verslag van vraag 1 en Nooit meer slapen door deze tabel in te vullen.


Vraag 5


Ook buiten de literatuur is het ooggetuigenverslag populair. In de rechtbank bijvoorbeeld, of in de journalistiek. Het gaat dan voornamelijk om de betrouwbaarheid van zo'n verslag. Ooggetuigenverslagen geven een idee van wat er ergens echt gebeurd is. Kijk nog eens naar tabel 1. Hoe betrouwbaar is het verslag van Alfred? Vul hiervoor tabel 2 in.


Vraag 6


Stel je voor: Hermans had op het laatste moment besloten het verhaal in Nooit meer slapen op een andere manier te vertellen: de hoofdpersonen blijven dezelfde, maar de verteller is nu een documentairemaker die alle nog levende betrokkenen achteraf heeft geïnterviewd en nu alles wat gebeurd is probeert te vertellen.
Wat voor gevolg had deze manier van vertellen gehad voor
a. de mogelijkheid voor de lezer om zich in te leven;
b. de spanning in het verhaal;
c. de beschrijvingen van de omgeving;
d. wat de lezer weet van de gedachten van de personages;
e. de werkwoordtijd waarin het boek geschreven is;
f. het mate waarin het verhaal realistisch overkomt;
g. de betrouwbaarheid van het verslag.
Geef bij elk van de bovenstaande zaken aan wat het gevolg zou zijn als het verhaal door bovenstaande documentairemaker verteld zou zijn. Kies steeds uit groot gevolg/klein gevolg/nauwelijks of geen gevolg/onduidelijk gevolg, en licht je keuze toe.


Vraag 7


Kun je bedenken wat voor Hermans de belangrijkste reden geweest zou kunnen zijn om dit verhaal als een ooggetuigenverslag te vertellen? Licht je antwoord toe.


Tabel 1

Tabel 2

(Literaire)theorie

'Onbetrouwbare verteller', in: Joke van Balen e.a., Basisboek literatuur. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, p. 105.
'Personages', in Joke van Balen e.a., Basisboek literatuur. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, p. 107.