De lezer van Advocaat van de hanen struint samen met Ernst Quispel door Amsterdam, halverwege de jaren ’80. Van der Heijden schetst in zijn roman een tijdsbeeld. De vraag is dan: hoe gaat hij om met de werkelijkheid? Wat zijn de feiten, en wat heeft Van der Heijden ervan gemaakt? 

Vraag 1

Wie is/was Kiliaan Noppen (Dr. Nop)? Lees bron 1 en noteer de overeenkomsten en verschillen tussen dit romanpersonage en de kraker Hans Kok.

Vraag 2

Als je Amsterdam kent, herken je allerlei namen en plaatsen uit het boek. Als je het artikel van Elsbeth Etty leest in 'Ons Amsterdam' (bron 2) ontdek je nog veel meer.

Opdracht a.    Maak aan de hand van dit artikel een lijstje historische namen en feiten naast/versus 'romanfeiten'. Gebruik hiervoor schema 1.

Opdracht b.    Etty schrijft: 'Weliswaar baseert de schrijver zich in dit boek op historische feiten, gezien vanuit het perspectief van een fictieve hoofdpersoon, maar inAdvocaat van de hanen zijn ook de historische feiten tot fictie verheven.' Licht deze uitspraak toe, en reageer erop: ben je het met haar eens?

Vraag 3

Van der Heijden tekent in deze roman ook de kraakbeweging, de punkers met hun hanenkam. Hun 'idealisme' ('No future') staat tegenover het gezapige leven van yuppen (zoals Quispel).

Opdracht a.    Herlees het hoofdstuk 'Mars naar de nullen' (p. 209-219). Welke kenmerken van de punkers kom je in dit hoofdstuk allemaal tegen?

Opdracht b.    Van der Heijden noemt hier ook de punkmuziek. Zoek op YouTube een paar van de genoemde namen op en bekijk/beluister deze muziek. (Bron 3 is de punkversie van 'My way', genoemd op p. 425 – en ook in bron 1!) Hoe zou jij deze muziek typeren?

Opdracht c.    Neemt Van der Heijden in dit boek een standpunt in over de idealen van de krakers en over de dood van Hans Kok (Kiliaan Noppen)? Leg uit.

Opdracht d.    Toen Advocaat van de hanen verfilmd werd, verstoorden krakers de opnames. Bekijk de korte reportage daarvan op de Amsterdamse nieuwszender (bron 4). Waarom voerden zij actie, en wat vond Van der Heijden daarvan?   

Vraag 4

Literatuurkenners zeggen dat we Van der Heijden tekortdoen als we niet verder kijken dan alleen naar de werkelijkheid 'achter het boek'. Dan missen we het belangrijkste: 'zijn techniek, zijn (letterlijke) kunstgrepen, de onvervreemdbare wijze waarop hij elementen uit een bekende werkelijkheid kan omsmelten tot een nieuwe wereld, die op die specifieke manier alleen in zijn boeken bestaat.' (Josje Kramer en Arjan Peters in het literaire tijdschrift 'Optima', 2001) In de nieuwste grote literatuurgeschiedenis (bron 5) worden vergelijkbare uitspraken gedaan over de complexe relatie tussen werkelijkheid en fictie bij Van der Heijden.Lees bron 6 en vat in maximaal 400 woorden samen wat Jaap Goedegebuure schrijft over Van der Heijdens werkwijze bij het weergeven van de werkelijkheid. (Goedegebuure heeft dit artikel geschreven voordat Advocaat van de hanen uitkwam. De voorbeelden die hij noemt komen dus uit de eerdere boeken van Van der Heijden.)

Vraag 5

Je hebt voor deze opdracht van verschillende kanten gekeken naar de manier waarop Van der Heijden uit feiten literatuur vormt. Wat is, als je alles nu overziet, jouw belangrijkste conclusie over zijn werkwijze? Formuleer je antwoord in 100-150 woorden.

Schema 1