'En als je vraagt, wat is de bedoeling van dat boek, dan kan ik je ook niet helpen, want de bedoeling van dat boek is dat boek zelf.'
Harry Mulisch

De letterkundige J.A. Dautzenberg heeft een heel boek geschreven over Het stenen bruidsbed (De sleutel in de kast, 1989), waarin hij per pagina en soms zelfs per zin de symboliek in het boek duidt en de mogelijke betekenissen weergeeft. Om gek van te worden! Als je tijdens het lezen meer dan eens het gevoel hebt gehad dat je dingen zijn ontgaan, dan is dat dus geen wonder en ook helemaal niet erg. Deze opdracht helpt je om wat meer greep te krijgen op het verhaal, zodat je na afloop (hopelijk) kunt zeggen dat je iets meer van het verhaal begrijpt of, ten minste, enig besef hebt van de ongelooflijke rijkdom van deze roman.

A

Reageer op onderstaande uitspraken van scholieren door aan te geven of je het ermee of oneens bent. Onderbouw je mening met een argument en, indien mogelijk, een voorbeeld uit het boek.


Uitspraak A

'Het is duidelijk waar het boek over gaat, over het thema vrouw-stad en over de verwoesting daarbij.' (Mabinte, havo, op: scholieren.com)


Uitspraak B

'Ik vond het een moeilijk boek om te begrijpen en begrijp sommige aspecten nog steeds niet helemaal, maar dat is volgens mij ook de bedoeling.' (Anoniem, 6 vwo, op: scholieren.com)


Uitspraak C

'Op zich zou het best iets positiefs kunnen zijn dat je geïntrigeerd wordt door het boek, maar dit gebeurt hier op zo'n intellectueel hoog niveau, dat dit eigenlijk een onmogelijkheid is en daardoor voelt het bijna als treiterij van de schrijver.' (Anoniem, 6 vwo, op: scholieren.com)


B

Vraag 1

In Het stenen bruidsbed komen drie 'Zangen' voor, op pagina 31, 93 en 161. Deze zangen wijken zowel wat betreft stijl als inhoud af van de overige hoofdstukken. We zeggen dan dat Mulisch gebruikt maakt van twee verschillende stijlregisters. Noteer in het schema onder deze opdracht zoveel mogelijk aspecten van stijl en inhoud. Formuleer daarna in een lopende tekst de belangrijkste verschillen. Gebruik de volgende formulering: 'In de lopende tekst gaat het vooral over … . De stijl die Mulisch hier gebruikt, valt te omschrijven als… . In de 'Zangen' is de stijl daarentegen eerder … . De inhoud van de zangen onderscheidt zich van de inhoud van de lopende tekst door … .


Vraag 2

Leg zo goed mogelijk uit wat volgens jou het verband is tussen de zangen en de overige hoofdstukken. Wat hebben beide met elkaar te maken? Zoek bij deze vraag geen informatie op internet of in naslagwerken; het gaat erom dat je je eigen gedachten hierover ontwikkelt - niet om het juiste antwoord.


C

Vraag 1

Lees bron 1 en leg uit welke verbanden je ziet tussen de Trojaanse oorlog en Het stenen bruidsbed.


Vraag 2

In de bron lees je 'De stad Dresden is de bruid.' In Het stenen bruidsbed schrijft Mulisch: 'Aan de overkant van de Elbe, in het dal, lag wat er van de stad restte: een onafzienbare branding van puinhopen, beflard, besliert met witte nevel: een bruid die haar sluier aan flarden had gescheurd bij de aanblik van haar vrijer.'Wie, denk jij, is de vrijer van de bruid in Het stenen bruidsbed?

D 

Stel je voor: jouw docent(e) Nederlands is zeer belezen, maar heeft om onduidelijke redenen Het stenen bruidsbednooit gelezen. Hij of zij vraagt aan jou om in één A4 aan hem/haar uit te leggen waar de roman over gaat. Jij schrijft een brief aan je docent(e) waarin je deze vraag beantwoordt. In je brief zeg je in ieder geval iets over stijlregisters, Dresden, Troje, oorlog en liefde.


E

Kijk nog eens naar het antwoord dat je hebt gegeven bij opdracht A. Is je mening over de roman veranderd door het maken van deze opdracht? Licht je antwoord toe.


Tabel