Wat doet de oorlog met een kind? Wat zou jij doen als het oorlog was?

Als in het tweede deel van De hemel van Heivisj het verhaal rondgaat dat de oorlog begonnen is, wordt Fing bestormd door haar jongere zusje Muulke. 'De Oorlog,' juichte ze. 'De oorlog komt!' (p. 112)
Fing zelf komt een paar jaar later tot een heel ander inzicht (p. 341):
'Tweeënhalf jaar is de oorlog bezig, maar nu pas, hier op dit moment, besef ik dat iets in mij, een klein, bijna verwaarloosbaar deel van mezelf, altijd tegen beter weten in, koppig geloofd heeft dat de Pap gelijk had. Dat oorlog niet voor kinderen bedoeld is. Dat niemand kwaad is op kinderen.
Dan realiseer ik me twee dingen.

1. In een oorlog is niemand veilig. Ook een kind niet.
2. Ik ben geen kind meer.'

Het blijft lastig om ons precies voor te stellen hoe dat geweest moet zijn: kind te zijn in de oorlog. De literatuur kan ons helpen om er iets van mee te krijgen, iets van te begrijpen.

Vraag 1

De NPS heeft een televisieproject 13 in de Oorlog opgezet, om kinderen van een jaar of dertien in 13 afleveringen een beeld te geven van de Tweede Wereldoorlog. En steeds wordt de vraag gesteld: wat zou jij doen als het oorlog was?
Kies op de homepage van de website (zie bron 1) twee afleveringen met een thema dat ook in De hemel van Heivisj aan de orde komt. Bekijk beide uitzendingen aandachtig (duur: 20 minuten per aflevering). Noteer in onderstaand schema welke feiten in de bekeken afleveringen behandeld worden, en hoe (en waar) deze in de roman aan de orde komen.


Vraag 2

Als je de resultaten van je werk bij vraag 1 overziet, hoe beoordeel je dan de manier waarop de oorlog in De hemel van Heivisj behandeld wordt? Geeft de roman volgens jou een reëel beeld van de oorlog? Brengt zo'n boek de werkelijkheid dichterbij, of juist niet? Formuleer je antwoorden in maximaal 200 woorden.


Vraag 3

Fing maakt in dit boek een ontwikkeling door: aan het begin is ze een naïef meisje, aan het eind een jong-volwassen vrouw.

Vraag 3a

Heeft Fing er zelf eigenlijk voordeel van dat ze nog zo naïef is als de oorlog uitbreekt?


Vraag 3b

Maakt het feit dat wij alles door Fings ogen zien, het ons makkelijker om ons voor te stellen hoe een kind de oorlog heeft beleefd?


Vraag 3c

Wat betekent Fings conclusie in het citaat hierboven, dat zij 'geen kind meer' is?
Formuleer je antwoorden op 3a-c in één tekst in maximaal 200 woorden.


Schema