Schrijverscollectief Fixdit maakt zich sterk om de positie van vrouwen in de literatuur te verbeteren. Fixdit is van mening dat vrouwelijke auteurs in de literatuurgeschiedenis, in de canon, in het literatuuronderwijs en in de literaire kritiek altijd achtergesteld zijn ten opzichte van hun mannelijke collega’s.
Dan is natuurlijk de vraag: ligt dat aan de literaire kwaliteit van hun boeken of is er sprake van seksisme?

A

Lees bron 1 (een essay van Fixdit) en bron 2 (de inleiding op Dit is geen vrouwenboek, een onderzoek naar de relatie tussen auteursgender en het beoordelen van literaire kwaliteit).
Wat zijn de belangrijkste stellingen die in deze bronnen naar voren komen ten aanzien van de beoordeling van door vrouwen geschreven boeken?

B

Dat het werk van vrouwelijke auteurs anders beoordeeld wordt dan dat van mannen is niet maar een idee van de laatste tijd. In bijv. De lust tot lezen (1988), het proefschrift van Maaike Meijer, komt dezelfde gedachte al naar voren. Erica van Boven wijst in haar proefschrift Een hoofdstuk apart. 'Vrouwenromans' in de literaire kritiek 1898-1930 (1992) op een dubbele kritische moraal in de beoordeling van boeken van vrouwen. (Deze studies zijn helaas veel te omvangrijk voor deze opdracht; als je er toch nieuwsgierig naar bent: bron 3 en 4.)

Van Boven heeft het in haar onderzoek over de literaire kritiek uit de tijd waarin ook De verlatene werd gepubliceerd. Lees eerst een – ingekorte – passage uit haar studie: bron 5.
Lees vervolgens de beoordeling van De verlatene door schrijver-recensent A. Aletrino (bron 6).

1. Noteer puntsgewijs welke aspecten van de roman door Aletrino worden beoordeeld, en of dat oordeel positief, negatief of neutraal is.
2. Ga na of er in Aletrino’s tekst voorbeelden zijn te vinden van seksisme of van de ‘dubbele kritische moraal’ waar Van Boven het over heeft. Noteer de gevallen die je eventueel aantreft.
3. Denk jij dat Aletrino het boek anders zou hebben beoordeeld als het door een man geschreven zou zijn? Houd hierbij in gedachten wat Van Boven in bron 5 heeft opgemerkt.

Voor wie geïnteresseerd is in dit onderwerp:

Een klassiek essay over de positie van vrouwen in de literatuur is A Room of One’s Own (1928) van Virginia Woolf – in het Nederlands vertaald als Je eigen kamer. Nog altijd actueel, en een eyeopener! Met veel scherpzinnigheid en humor analyseert Woolf het thema ‘vrouwen en fictie’. Volgens haar hebben mannen het door de eeuwen heen nodig gehad zich te profileren ten koste van vrouwen; veel mannen zijn daarom overtuigd van ‘de mentale, morele en fysieke minderwaardigheid van de vrouwelijke sekse’. Voor echte emancipatie van de vrouw – in en buiten de literatuur – is het noodzakelijk dat vrouwen onafhankelijk worden en intellectuele vrijheid verwerven.