Van de koele meren des doods: Opdracht
Opdracht niveau 4 | Perspectief
In Van de koele meren des doods is een auctoriale verteller aan het woord. Die kun je vergelijken met een voice-over in een documentaire. In een documentaire is zo'n voice-over wel handig - in de tekst wordt immers belangrijke informatie verschaft. In het echte leven is er echter nooit een voice-over en moet je zelf de gebeurtenissen interpreteren die je meemaakt of waar je getuige van bent. In deze opdracht ga je dieper in op de werking van het auctoriale vertelperspectief en vorm je je daarover een mening.
| Titel | Van de koele meren des doods |
|---|---|
| Niveau boek | niveau 5 |
| Opdracht | niveau 4 | Perspectief |
| Studielast | 2 à 3 uur |
| Werkvorm | individueel of als tweetal |
| Focus | perspectief |
| Je leert | reflecteren op de werking van het perspectief van een auctoriale verteller. |
| Gemaakt door | Marlies Schouwstra |
| Bron 1 | literatuurgeschiedenis.nl | 'De alwetende verteller' |
| Bron 2 | literatuurgeschiedenis.nl | 'Frederik van Eeden' |
A
Over de jaren na de dood van Hedwigs moeder, als zij en haar broers en zussen worden opgevoed door de huishoudster, zegt de verteller:
'Deze zes jaren van spanning en verbittering waren in Hedwigs leven, als een ijzeren ring om een jongen, groeienden boom, den schoonen wasdom onherstelbaar misvormend en zijn sporen nalatend tot in ouderdom. En men schreef dit wel toe aan den dood der moeder en zag het als een der noodlottige rampen die ons leven beheerschen en door geen menschelijk beleid zijn te voorkomen, terwijl het in waarheid geen anderen grond had dan den ongelijkmatigen beschavingstoestand onzer samenleving die zeer wel door menschelijk beleid is te voorkomen.' (hoofdstuk IV)
Vraag 1
De verteller levert hier commentaar op de opvatting dat rampen zoals de dood van Hedwigs moeder nu eenmaal bij het leven horen en niet te voorkomen zijn. Leg in eigen woorden en zo duidelijk mogelijk uit wat de kritiek van de verteller op deze opvatting is.
Vraag 2
Lees bron 1. Daar wordt een en ander uitgelegd over de negentiende-eeuwse alwetende of auctoriale verteller. In de laatste zin wordt over deze verteller gezegd: 'Hij kan de lezer [1] amuseren, [2] uitleg verschaffen, [3] bijscholen, [4] confronteren met andere opvattingen maar ook [5] mateloos ergeren.' Wat doet de auctoriale verteller in Van de koele meren des doods met jou?
Licht je antwoord toe aan de hand van een voorbeeld uit de roman.
B
Van Eeden heeft niet zomaar een auctoriale verteller opgevoerd; hij heeft daar bewust voor gekozen. Over onderstaande onderwerpen heeft de auctoriale verteller een duidelijke mening. Laat bij elk onderwerp zien hoe de verteller daarover denkt. Gebruik daarbij steeds een voorbeeld of citaat uit de roman.
Onderwerp 1
Het leven in de stad
Onderwerp 2
Seksualiteit
Onderwerp 3
Zelfmoord
Onderwerp 4
Het christelijk geloof
Onderwerp 5
Standsverschil
N.B. Achterin het boek staat een chronologie van het leven van Hedwig. Deze kun je gebruiken om gericht te zoeken naar passages die je helpen deze vraag te beantwoorden.
C
Lees bron 2. Dit is een korte biografische schets van Van Eeden. Vergelijk je antwoorden op de B-vraag met de informatie uit de bron.
D
Vraag 1
Kijk nog eens naar je antwoord op vraag 2 van opdracht A. Zou je nu nog steeds hetzelfde antwoord geven? Licht je antwoord toe.
Vraag 2
In de inleiding van deze opdracht schreven we 'In het echte leven is er echter nooit een voice-over en moet je zelf de gebeurtenissen interpreteren die je meemaakt of waar je getuige van bent.' Wat denk je, zou het (af en toe) wel eens prettig zijn als er een voice-over in jouw leven was die jou uitlegde waarom je doet wat je doet?
