A


Misschien heb je een familielid of kennis die een echte verhalenverteller is. Zo iemand maakt altijd wel wat mee en heeft iedere keer weer een ander boeiend verhaal te vertellen. Soms laten anderen merken dat ze die verhalen wel 'met een korreltje zout' nemen. Toch betekent dat niet dat het verhaal niet waar is: de 'boodschap' van een verhaal kan juist krachtiger overkomen als de feiten wat kleurrijker neergezet worden of anders worden geordend. Je kunt je zelfs afvragen: wat is nu 'meer waar', de oorspronkelijke gebeurtenis of het verhaal dat ervan gemaakt is?


Vraag 1 [Individueel]


Noteer een gebeurtenis uit je leven die je later hebt naverteld op een manier die de feiten niet geheel recht deed, maar de 'waarheid' van de gebeurtenis misschien zelfs wel versterkte. Weet je zelf niets te bedenken? Schrijf dan op wat je van anderen hoorde.   


Vraag 2

Wissel de verhaaltjes uit en bespreek het verschil tussen fictie en werkelijkheid. Lees daarna wat er staat onder Literatuurgeschiedenis.


B


'Historiografiese metafiksie wil nie histories juiste data assimileer om die romangegewe te onderskraag nie, maar het 'n ander doel:

we watch the narrators [...] trying to make sense of the historical facts they have collected. As readers, we see both the collecting and the attempts to make narrative order. Historiographic metafiction acknowledges the paradox of the reality of the past but its textualized accessibility to us today.' (Hutcheon 1988: 114)


Vraag 1


Probeer eerst deze uitspraak, deels Zuid-Afrikaans, deels Engels (en afkomstig uit bron 5), heel nauwkeurig te vertalen. Leg een gezamenlijke vertaling vast.   


Vraag 2


Wat heeft deze tekst te maken met jullie verhaaltjes en hun verhouding tot de oorspronkelijke werkelijkheid?


C


Vraag 1


Lees allemaal bron 1 en 6. Verdeel de overige bronnen: doe van bron 2 de bijdrage 'Drie protokollen' van Jeroen Brouwers; van bron 4 het hoofdstuk 'Het tomatenketchup-Tjideng van Jeroen Brouwers'; van bron 5 hoofdstuk VIII, 'Kritiek'.   


Vraag 2


Breng verslag uit aan elkaar en voer gezamenlijk de volgende stappen uit.   


Stap A


Zoek documentatie op over WO II in Nederlands-Indië, over de interneringskampen en specifiek over het Tjidengkamp, ten slotte over Kenjitji Sone (Sonei). Neem prints of aantekeningen mee naar het volgende onderdeel.   


Stap B


Discussieer over het 'werkelijkheidsgehalte' van Bezonken rood en leg vast wat jullie oordeel daarover is.   


Stap C


Brouwers verweer tegen de kritiek op het werkelijkheidsgehalte van Bezonken rood zwak luidt: '(…) maar wat ik schrijf is literatuur.' Jos Paardekooper noemt dat verweer zwak. Zijn jullie het met hem eens?    


Stap D


Schrijf nu ieder één krachtige stelling op waarmee je een uitspraak doet over fictie en werkelijkheid in Bezonken rood. Deze stellingen nemen jullie op in de eindopdracht (zie vraag C2e).   


Stap E


Ten slotte: gezamenlijk schrijven jullie een verklaring van ongeveer 100-250 woorden waarin je de inhoud van B1 betrekt op Bezonken rood. Vergeet hierbij niet wat jullie over jullie eigen verhalen in deel A van de opdrachten hebben opgemerkt.

Literatuurgeschiedenis

Na de publicatie van Bezonken rood, het grote verkoopsucces ervan en de eerste, uiterst lovende kritieken, kwam er stevige kritiek op het 'waarheidsgehalte' van de roman. Rudy Kousbroek schuwde hierbij zelfs de argumentatie ad hominem, het aanvallen van de persoon in plaats van de zaak, niet: 'Nee, die Brouwers deugt niet.' Er ontstond een intensieve polemiek die jaren duurde en waaraan vele betrokkenen meededen.