Wij slaven van Suriname
Lezen voor de lijst
Wat voor land is Suriname eigenlijk? De schrijver en activist Anton de Kom (1898-1945), geboren Surinamer, beantwoordt die vraag door de geschiedenis van het land uiteen te zetten, aan de hand van verschillende bronnen. Dat levert een heftig beeld op: Nederland heeft zijn kolonie eeuwenlang op ongekende wijze uitgebuit. En na de afschaffing van de slavernij in 1863 heeft Suriname door de aanpak van de machthebbers eigenlijk geen enkele kans gehad om zich te ontwikkelen. De Kom plaatst de actuele situatie (rond 1930) in het licht van het historische onrecht.
In Wij slaven van Suriname beschrijft Anton de Kom dus de geschiedenis van Suriname. Dat was nieuw: geschiedschrijving van Suriname door een Surinamer. Er zijn pogingen gedaan om dit boek tegen te houden, onschadelijk te maken en te verbieden; De Kom werd als communist beschouwd en de gevestigde macht vreesde zijn kritische geluid. Surinamers toen en nu zien ‘papa De Kom’ als een van hun grote helden.
Sinds 2020 heeft De Kom een plaats in de Canon van Nederland.
Leen het e-book en luisterboek in de online Bibliotheek-app
Lees alvast een paar bladzijden
Dyslectisch? Lees dit boek bij Passend Lezen als gesproken boek.
Meer informatie over Passend Lezen.
Aanbevolen editie
De uitgave van Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen 2020, met inleidingen van Tessa Leuwsha, Duco van Oostrum en Mitchell Esajas.
(Deel 16 van de reeks Tekst in Context (Amsterdam University Press, 2022) is ook gewijd aan Anton de Kom en Wij slaven van Suriname. Overleg eventueel met je docent of deze uitgave voor jou een geschikt alternatief is.)
Leesaanwijzingen
Wij slaven van Suriname is een belangrijk boek. Al stamt het uit 1934 en biedt het een geschiedschrijving van Suriname, het zet lezers nog steeds aan het denken over allerlei actuele kwesties. Het is een confronterend verhaal, dat geen enkele lezer koud zal laten.
De typering ‘non-fictie’ doet het boek eigenlijk geen recht. Natuurlijk, er wordt geschiedenis geschreven, in een veelal zakelijke stijl; er worden bronnen geciteerd, soms in sterk verouderd Nederlands. Maar daar omheen en doorheen vind je ook lyrische passages, waarin de hartstocht gloeit; soms is de woede om het onrecht voelbaar. Alles bij elkaar een meeslepend boek, dat de Nederlandse lezer geen afstandelijke houding toestaat.
In 2020 is het boek opnieuw uitgegeven met een drietal inleidingen. Deze inleidingen helpen je om het boek (uit 1934) in de juiste context te plaatsen. Daarom bevelen wij je deze editie aan. Maar je kunt natuurlijk ook gebruikmaken van de achtergrondinformatie die je vindt op canonvannederland.nl.
Om over na te denken
Een Surinaams gezegde, dat in dit boek aangehaald wordt: ‘Een kakkerlak heeft geen rechten in de bek van een vogel.’ Wat wil dit zeggen?
‘Onderdrukking stoelt ook op stereotypering.’ (Tessa Leuwsha in haar inleiding) Is dat zo?
‘Geen beter middel om het minderwaardigheidsgevoel bij een ras aan te kweken, dan een geschiedenisonderwijs waarbij uitsluitend de zonen van een ander volk worden genoemd en geprezen.’ (Anton de Kom) Kun je je voorstellen wat het met je doet als je wordt opgevoed met de geschiedenis (en taal) die helemaal jouw geschiedenis (en taal) niet is?
Onderzoeker naar institutioneel racisme in Nederland (april 2021): ‘We zijn allemaal in meer of mindere mate racistisch.’ Herken je jezelf in deze uitspraak?
Zou de Nederlandse regering excuses moeten aanbieden voor wat haar voorgangers ten tijde van de slavernij in Suriname hebben aangericht?
Documentaire, deel 1 (van 6)
Boekfragment (slot)
Wat anderen van dit boek vonden
‘Met deze indringende beschrijvingen weet De Kom lezers persoonlijk te betrekken. Je beleeft met hem de honderden jaren Suriname, terwijl je ondertussen ook De Koms eindeloze uren archiefwerk tot je neemt. Gepassioneerd, gefundeerd en met overtuiging, zo laat De Kom ons zien wat dat koloniale verleden betekende, en met welke erfenis we vandaag de dag nog steeds te maken hebben.
In 200 pagina’s betoogt De Kom overtuigend dat je je geschiedenis moet kennen om gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid te bereiken.’
Circe de Bruin, op: jhsg.nl.
‘Als er één tekst gelezen zou moeten worden om het huiveringwekkende Nederlandse kolonialisme na te voelen, dan is het wel deze tekst van De Kom. Zoals Tessa Leuwsha het treffend zegt: omkijken en het eigen monster recht in de ogen te staren kost nog altijd moeite.’
Michiel van Kempen, op: deleesclubvanalles.nl.
‘Ik vind het heel belangrijk om dit boek van Anton de Kom te lezen. Hoe afschuwelijk het ook is, dit is een belangrijk en veel te vaak onderbelicht onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. (…) Wij slaven van Suriname is
mooi geschreven, al is de opeenstapeling van de vele historische feiten soms wat veel. De details van de mishandelingen van de slaven zijn dan weer erg gruwelijk om over te lezen. Natuurlijk: dit was de realiteit, dus dit moet niet vermeden worden.’
Marcia, op: hebban.nl.
Uittreksel
Log in met je bibliotheekpas en bekijk het uittreksel op Uittrekselbank.
In de bibliotheek hoef je niet in te loggen.
Recensies
Log in met je bibliotheekpas en bekijk de recensies op Literom.
In de bibliotheek hoef je niet in te loggen.
Meer informatie over Wij slaven van Suriname vind je op literatuurgeschiedenis.org
Opdrachten bij het boek
Op deze site vind je informatie over de auteur: Anton de Kom
Na dit boek verder op Lezen voor de lijst
-
Frank Westerman
-
Arthur Japin
-
M. H. Székely-Lulofs
-
Frank Martinus Arion
-
Multatuli
-
Marugg, Tip